مقاله/ علی توشه

گیل همتا / “علی توشه” جانشین قرارگاه فدک در مقاله ای به موضوع بحران آسیب‌های اجتماعی در استان گیلان پرداخته و علل و راهکارهای مقابله را تحلیل نموده است.
ره نگاران/ “علی توشه” جانشین قرارگاه فدک با بیان اینکه استان گیلان، با وجود برخورداری از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی، در سال‌های اخیر با افزایش آسیب‌های اجتماعی مواجه شده است در این مقاله به بررسی عوامل مؤثر در بروز بحران‌هایی نظیر اعتیاد، بیکاری، طلاق، خودکشی ، منفی بودن نرخ جمعیت، سرقت و حاشیه‌نشینی در این منطقه می‌پردازد. همچنین، راهکارهای سیاسی و اجتماعی برای کاهش این معضلات ارائه می‌شود.

یافته‌ها نشان می‌دهند که ترکیبی از عوامل اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی در تشدید آسیب‌های اجتماعی گیلان نقش داشته‌اند که در صورت عدم کاهش بحران های مذکور ، بروز پدیده های امنیتی در کوتاه ترین زمان، دور از ذهن نخواهد بود.

استان گیلان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و شرایط آب‌وهوایی معتدل، همواره یکی از مناطق مهاجرپذیر ایران بوده است. با این حال، در دهه‌های اخیر، این استان با چالش‌های اجتماعی متعددی روبه‌رو شده که زندگی ساکنان آن را تحت تأثیر قرار داده است. افزایش نرخ اعتیاد، بیکاری، طلاق، منفی بودن نرخ جمعیت و خودکشی از جمله مهم‌ترین این آسیب‌ها هستند. این مقاله با رویکردی تحلیلی-توصیفی به بررسی ریشه‌های این بحران‌ها و ارائه راهکارهای کاربردی می‌پردازد.

✔️ رتبه‌بندی آسیب‌های اجتماعی استان گیلان بر اساس شدت و فراوانی (۱۴۰۲)

⭕️ رده‌بندی آسیب‌ها با شاخص‌های کمی

۱. اعتیاد (بحران اصلی)

آمار: ۸۰,۰۰۰ معتاد شناسایی شده (۶.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر)

رشد: ۸۰% افزایش از ۱۳۹۵

مناطق بحرانی: رشت (۲۵%)، انزلی (۲۰%)، رودسر (۱۵%)

۲. طلاق (رشد سریع)

آمار: ۷,۳۰۰ مورد (۴۰% نسبت به ازدواج)

شهرستان‌های بحرانی:

رشت (۴۲%)

املش (۴۲%)

رودسر (۴۰%)

۳. بیکاری

نرخ عمومی: ۱۵% (۲ برابر میانگین کشوری)

بیکاری جوانان: ۳۸% (۱۵-۲۴ سال)

مناطق آسیب‌دیده:

املش (۲۳%)

سیاهکل (۲۰%)

اثرات:

۶۰% رابطه مستقیم با جرم

۴۵% طلاق‌های ناشی از مشکلات اقتصادی

۴. خودکشی

آمار: ۲۸۰ مورد (۸.۲ در ۱۰۰,۰۰۰)

کانون‌ها:

رودسر (۲۵%)

املش (۲۰%)

سیاهکل (۱۵%)

روش‌ها:

دار زدن (۵۵%)

مسمومیت (۲۵%)

۵. سرقت (تهدید امنیتی)

پرونده‌ها: ۵,۷۰۰ مورد در ۱۴۰۲

انواع:

منازل (۴۰%)

موتورسیکلت (۲۵%)

رابطه با اعتیاد: ۴۰% سارقان معتاد

۶. منفی بودن نرخ جمعیت ( به زودی پیرترین استان کشور)

✔️ پیامدهای ترکیبی کاهش زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر

الف) بحران سالخوردگی جمعیت

ب) چالش‌های اقتصادی

کاهش نیروی کار جوان

فشار بر نظام بازنشستگی

کاهش مصرف و رکود اقتصادی

ج) مشکلات اجتماعی

افزایش سالمندان تنها

کاهش نشاط اجتماعی

فشار بر نظام سلامت

۷. نزاع های دسته جمعی

پرونده‌ها: ۱,۸۰۰ مورد در ۱۴۰۲

محل‌ها:

مراسم عروسی (۳۰%)

مشاجرات محلی (۲۵%)

تلفات: ۱۵% منجر به فوت

✔️ تحلیل ارتباط آسیب‌ها (چرخه معیوب)

بیکاری

اعتیاد

طلاق

حاشیه‌نشینی

سرقت

خودکشی

خشونت

✔️ رتبه‌بندی شهرستان‌ها از نظر ترکیب آسیب‌ها

رتبه شهرستان شاخص ترکیبی آسیب‌های غالب

۱ رشت ۸۵/۱۰۰ اعتیاد، طلاق، سرقت

۲ انزلی ۷۸/۱۰۰ اعتیاد، حاشیه‌نشینی، خشونت

۳ رودسر ۷۵/۱۰۰ خودکشی، بیکاری، طلاق

۴ املش ۷۲/۱۰۰ طلاق، خودکشی، اعتیاد

۵ لاهیجان ۶۵/۱۰۰ بیکاری، سرقت

✔️ راهکارهای فوری برای ۳ آسیب اول

۱. مقابله با اعتیاد

اقدامات:

ایجاد مراکز ترک اعتیاد ثابت وسیار در مناطق روستایی

آموزش‌های مهارت‌محور برای ۵۰% معتادان

هدف: کاهش ۳۰% تا ۱۴۰۵

۲. کنترل طلاق

برنامه‌ها:

مشاوره اجباری پیش از طلاق برای ۱۰۰% زوجین

ایجاد صندوق وام اضطراری خانواده‌های در خطر

هدف: تثبیت نرخ در ۴۰%

۳. اشتغال‌زایی

پروژه‌ها:

– توسعه صنایع دستی در روستای محروم

– جذب سرمایه برای ۱۰۰ استارتاپ محلی

– راه اندازی واحدهای تولیدی تعطیل شده

– ایجاد بازارچه های محلی

هدف: کاهش بیکاری جوانان به ۲۵%

پیش‌بینی روند تا ۱۴۰۵

ادامه رشد اعتیاد و طلاق اگر مداخلات انجام نشود

افزایش ۲۰% خودکشی در مناطق محروم

تبدیل حاشیه‌نشینی به بحران امنیتی در رشت و انزلی

در نهایت میتوان نتیجه گرفت که بحران آسیب‌های اجتماعی در گیلان نتیجه ترکیبی از عوامل ساختاری و مدیریتی است. برای مقابله با این بحران ها، نیازمند برنامه‌ریزی یکپارچه با مشارکت دولت، نهادهای مدنی و مردم هستیم. سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی، حمایت از خانواده‌ها و ارتقای سلامت روانی جامعه با مدیریت متمرکز و حمایت همه جانبه از قرارگاه فدک می‌تواند گام مؤثری در کاهش این معضلات باشد