✍به قلم معصومه پاداش ستوده

به گزارش گیل همتا ، پخت نان در خانه، هنری بود که مادران نسل‌های پیش، سینه‌به‌سینه آن را منتقل می‌کردند. اما امروز، در بسیاری از خانه‌ها، حتی آشنایی اولیه با مهارت نان‌پزی به امری نایاب تبدیل شده است. این تغییر فرهنگی، سؤالاتی جدی را درباره نقش زنان در سبک زندگی ایرانی و نسبت آن با هویت فرهنگی‌مان مطرح می‌کند.

پرسش بنیادین این است: چه شد که نان پختن از زنان ما گرفته شد؟
پاسخ را باید در ترکیبی از عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جُست. از یک‌سو، شهرنشینی شتاب‌زده، آپارتمان‌نشینی و کوچک شدن فضای خانه‌ها، تنور را از حیاط‌ها ربود. از سوی دیگر، فشارهای اقتصادی و ورود گسترده نان‌های صنعتی، عملاً جای نان خانگی را گرفتند. نان دیگر نه از دل آتش و عشق، که از خط تولید و استانداردهای یکنواخت صنعتی به سفره ها رسید.

همزمان، زنان نیز در مسیر مدرنیزاسیون، به‌درستی فرصت یافتند تا در عرصه‌های اجتماعی، علمی و اقتصادی حضور پررنگ‌تری پیدا کنند. اما در این میان، بخشی از هویت مهربان، سازنده و خلاق زن ایرانی، که در خمیر دست‌ساز و حرارت تنور نمایان بود، به فراموشی سپرده شد.

امروز، نه به قصد بازگشت به گذشته، بلکه به‌منظور احیای بخشی از هویت فرهنگی و تغذیه سالم، ضروری است نگاهی دوباره به این سنت ارزشمند داشته باشیم. پخت نان در خانه، می‌تواند فرصتی برای پیوند دوباره اعضای خانواده، آموزش صبر و خلاقیت به فرزندان و بازگشت به غذایی سالم‌تر و آگاهانه‌تر باشد.

در نان خانگی، برخلاف نان‌های صنعتی، این امکان وجود دارد که از آردهای سالم و جایگزین به‌جای آرد سفید استفاده شود؛ آردهایی مانند آرد جو، آرد ارزن، آرد نخود یا آرد کامل گندم که سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی‌اند و شاخص گلایسمی پایین‌تری دارند. استفاده از این آردها نه‌تنها به بهبود کیفیت تغذیه خانواده کمک می‌کند، بلکه می‌تواند گامی مؤثر در پیشگیری از بیماری‌هایی چون دیابت، چاقی، یبوست مزمن و مشکلات قلبی‌–عروقی باشد. نان خانگی، فرصتی دوباره برای انتخاب آگاهانه و بازگرداندن سلامت به سفره‌هاست.

زمان آن رسیده است که رسانه‌ها، نهادهای فرهنگی و آموزشی، زنان و مادران را به بازآموزی این هنر اصیل فرا بخوانند. نان، فقط نان نیست؛ تاریخچه‌ای از عشق، مهارت و حافظه فرهنگی ماست.